The Healthy Classroom : ----------- โดย อาจารย์อภิชาติ วัชรพันธุ์ แนวคิดของ Steven Hastings (2006) จากหนังสือที่ชื่อว่า
ในวันนี้ กล่าวถึงความสาคัญของ "The Complete Classroom" โดย Hasting ได้เสนอแนะว่า "ห้องเรียนคุณภาพ/ห้องเรียนที่สมบูรณ์แบบ" น่าจะมีลักษณะที่สาคัญ 3 องค์ประกอบ คือ 1) The Healthy Classroom....เป็นห้องเรียนที่ให้ความสาคัญในเรื่องสุขภาพกายและสุขภาพจิตของนักเรียน 2) The Thinking Classroom....เป็นห้องเรียนที่เน้นการส่งเสริมด้านการคิดวิเคราะห์ หรือพัฒนาการทางสมอง และ 3) The Well-Rounded Classroom....ห้องเรียนบรรยากาศดี The Healthy Classroom เพราะในรอบสัปดาห์ที่ผ่านมา ได้มีข่าวเรื่องนักเรียนโรงเรียนมีชื่อแห่งหนึ่ง จุดไฟเผาอาคารเรียน-อาคารห้องสมุดของโรงเรียน(ขออนุญาตไม่เอ่ยชื่อโรงเรียนซ้า เพราะคิดว่าไม่เกิดผลดีทั้งต่อโรงเรียนและเด็ก) ซึ่งผมคิดว่าปัญหาส่วนหนึ่งน่าจะเนื่องมาจากการจัดการเรียนการสอนในประเทศของเรา โดยเฉพาะในโรงเรียนที่ได้รับความนิยมสูง จะเน้นในความเป็น “The Thinking Classroom” หรือห้องเรียนที่เน้นด้านสมอง ด้านวิชาการมากเป็นพิเศษ ทาให้ลดโอกาสในการสร้าง “The Healthy Classroom” : ห้องเรียนที่ให้ความสาคัญกับเรื่องสุขภาพกายและสุขภาพจิตของนักเรียน การเกิดเหตุการณ์ครั้งนี้ คิดว่าเป็นการเสียหายที่น้อยมาก คือ เสียอาคารเพียงหลังเดียวและคุ้มค่ามาก หากเราจะได้บทเรียนและหันมาทบทวนกันอย่างจริงจังในเรื่อง “ความเป็นห้องเรียนสุขภาพดี ทั้งสุขภาพกายและสุขภาพจิตของนักเรียน” เพื่อลดโอกาสความสูญเสียที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคต ถึงเวลาแล้วที่เราจะต้องให้ความสาคัญกับเรื่องนี้ เพื่อสักวันหนึ่ง เราจะต้องไม่มานั่งเสียใจกับปัญหานักเรียนทำร้ายร่างกายตนเอง นักเรียนฆ่าตัวตาย หรือนักเรียนมีพฤติกรรมก้าวร้าว ทำร้ายผู้อื่น/ทำลายสิ่งของ
http://www.skdec.com/bmt/999/page3.html สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี สังกัดกรมการแพทย์กระทรวงสาธารณสุข 15 กุมภาพันธ์ 2554
คำถามที่ผมอยากให้ทุกคนร่วมกันคิด โดยเฉพาะผู้จะเป็นครู คือ
1) ในปัจจุบัน เด็กไทย(รวมถึงผู้ใหญ่ไทย) มีสุขนิสัยที่ดี ในเรื่องพฤติกรรมการบริโภค พฤติกรรมสุขภาพ ที่เหมาะสมหรือไม่ เพียงใด
ตอบ ไม่เหมาะสม เนื่องจากการประมวลผลของเด็กไทยจาก สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี สังกัดกรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้ออกแถลงว่าจะ เดินหน้าปกป้องเด็กไทยให้ปลอดภัยจากพิษร้ายของสารตะกั่ว หลังพบปัญหาสารตะกั่วยังมีอยู่และคุกคามสุขภาพเด็กในหลายพื้นที่ของประเทศ โดยเฉพาะในอำเภออุ้มผาง จังหวัดตาก พบเด็ก 1 ใน 4 มีระดับสารตะกั่วในเลือดสูงเกินเกณฑ์มาตรฐาน เร่งประสานงานเครือข่ายพัฒนาแผนดูแลสุขภาพเด็กในพื้นที่เสี่ยงเพราะฉะนั้นจึงได้มีการจัดทำโครงการ “รณรงค์ป้องกันภัย อาหารปนเปื้อนสารตะกั่ว” เป็นโครงการต่อเนื่อง 3 ปีภายใต้โครงการ “อาหารปลอดภัยเด็กไทยฉลาด” ของกระทรวงสาธารณสุข โดยมีเป้าหมายเพื่อให้เด็กไทยฉลาดรู้ ฉลาดเลือก และฉลาดบริโภค ตามข้อตกลงระหว่างประเทศเกี่ยวกับสิทธิเด็กของ UNICEF และ UNEP ที่ระบุว่าเด็กควรได้รับการปกป้องคุ้มครองให้ปลอดภัยจากผลกระทบสิ่งแวดล้อม
2) ในปัจจุบันเด็กไทย(รวมถึงผู้ใหญ่ไทย) มีกีฬาประจำตัว มีปฏิทินการออกกำลังกาย และได้ออกกำลังกายตามปฏิทินอย่างจริงจัง มากน้อยเพียงใด(ทุกครั้งที่ไปโรงพยาบาล แพทย์ไทย มักจะถาม คำถามว่า “มีโรคประจำตัวอะไรบ้าง” แต่ไม่เคยถามว่า “หนู มีกีฬาประจำตัวหรือไม่ มีปฏิทินออกกำลังกายไหม)
ตอบ น้อยมาก ในปัจจุบันนั้นการออกกำลังกายของเด็กไทยนั้นค่อนข้างจะน้อย มีบางส่วนที่ได้ออกกำลังกายบ้างในตอนเย็น เช่น การแตะฟุตบอลกับเพื่อนๆเล่นแบตบินตัน วอลเลย์บอลนั้นก็เป็นเพียงส่วนหนึ่งที่เกิดขึ้น แต่ปัจจัยหลักก็มีอยู่หลายอย่าง เช่น1. มีสนามรองรับไม่เพียงพอต่อการออกกำลังกาย
2. เด็กบางคนมุ่งแต่เรียนไม่คิดที่จะออกกำลังกาย
3. รับประทานอาหารที่ไม่มีประโยชน์
3) เด็กไทยมีความสามารถในการบริหารสุขภาพจิต การควบคุมอารมณ์ หรือการพัฒนาบุคลิกภาพหรือไม่ เพียงใด(ดูได้จากบรรยากาศการแข่งขันรอบชิงชนะเลิศ ในทันทีที่มีการประกาศผลการแข่งขัน จะมี 1 ทีมที่ร้องให้ ควบคุมอารมณ์ไม่ได้)
ตอบ เด็กแต่ละคนควบคุมตนเองได้ดีไม่เท่ากันอาจเป็นเพราะพฤติกรรมการเรียนรู้ในวัยเด็กและสิ่งแวดล้อมภายในครอบครัว การเลี้ยงดูที่เหมาะสมสามารถช่วยกล่อมเกลาและการควบคุมอารมณ์ด้านลบของเด็กได้ พร้อมกับส่งเสริมอารมณ์ด้านบวกให้โดดเด่นยิ่งขึ้น แต่หากเด็กที่มีพื้นฐานของอารมณ์ไม่ดีแล้วไม่ได้รับการเลี้ยงดูอย่างเข้าใจ ก็จะยิ่งกระตุ้นให้อารมณ์ที่ไม่ดีเหล่านั้นกลายเป็นนิสัยถาวร ไร้การควบคุม ส่วนเด็กที่เติบโตขึ้นมาในครอบครัวที่พ่อแม่ทะเลาะกันอยู่เสมอจะกลายเป็นเด็กอารมณ์ร้ายและมีอีคิวต่ำ นอกจากนี้วิธีการเลี้ยงดูเด็กก็มีส่วนสำคัญอย่างมากต่อพัฒนาการทางอารมณ์ของเด็ก
4) ขณะนี้โรงเรียนได้ให้ความสำคัญในเรื่องสุขภาพกายและสุขภาพจิตของเด็ก พอ ๆ กับ การส่งเสริมด้านวิชาการหรือไม่ โดยเฉพาะในโรงเรียนที่ได้รับค่านิยมสูง(มีชื่อเสียง)
ตอบ มี เพราะ โรงเรียนได้จัดกิจกรรมการเรียนการสอนเพิ่มเติมในเรื่องของเนื้อหากิจกรรมพัฒนาผู้เรียนโดยเด็กแต่ละคนสามารถเลือกกิจกรรมตามที่ตนสนใจ หรือความถนัดของตนเพื่อเพิ่มพัฒนาการสมรรถภาพให้กับตนเองและกิจกรรมบางอย่างยังสามารถช่วยพัฒนาด้านอารมณ์ให้มั่นคงและปรับตัว ให้เข้ากับสิ่งแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา มีสมรรถภาพในการ ทำงาน และอยู่ร่วมกับผู้อื่นด้วยความพอใจ สุขภาพไม่ว่าจะเป็นสุขภาพกายหรือสุขภาพจิตเป็นสิ่งสำคัญและ จำเป็นสำหรับทุกชีวิตในการดำรงอยู่อย่างปกติ เป้าหมายของการเรียนรู้ วิชาสุขภาพจิต ก็คือ การทำให้ชีวิตมีความสุข ความพอใจ ความสมหวัง ทั้งของตนเองและของผู้อื่น
5) เมื่อเปิดภาคเรียน ภายใน 2 สัปดาห์แรก ครูประจำชั้นได้ทำความรู้จักกับนักเรียนมากน้อยเพียงใด มีการจำแนกเด็กนักเรียนเป็นกลุ่มเสี่ยง-กลุ่มปกติหรือไม่ (กลุ่มเสี่ยงหมายถึง ผลการเรียนอ่อน สุขภาพไม่ดี มีปัญหาทางครอบครัว รวมถึงมีผลการเรียนดีมาก เกรดเฉลี่ย 4.00 มาโดยตลอด ซึ่งจะเสี่ยงในเรื่องความเครียด)
ตอบ มีสำหรับบางโรงเรียน เช่นโรงเรียนบ้านใหม่ถาวร จังหวัดสระแก้ว ดำเนินนโยบายด้านจุดเน้นที่ 3ส่งเสริมระบบดูแลนักเรียนอย่างยั่งยืนมาอย่างต่อเนื่องโดยได้นำหลักการขอระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน 5 หลักคือ
1. การรู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล
2. การคัดกรองนักเรียน
3. การส่งเสริมนักเรียน
4. การป้องกันและแก้ไขปัญหา
5. การส่งต่อ
และนโยบาย 3 ดี Demoจังหวัดสระแก้วcracy , Decency และDrug-free โดยได้ดำเนินการมีขั้นตอนดังนี้
การดำเนินการ
1. วางระบบการบริหารจัดการระบบการช่วยเหลือนักเรียน
2. ดำเนินงานตามระบบการดูแลช่วยเหลือนักเรียน
>>>2.1 รู้จักนักเรียนเป็นรายบุคคล===== โดยการเยี่ยมบ้านนักเรียน
>>>2.2 คัดกรองเด็กนักเรียน====จากแบบสำรวจ SDQ ทั้ง 3 ด้าน คือนักเรียน ครู และผู้ปกครอง ผลการคัดกรองของนักเรียนทำให้ทราบถึงจำนวนนักเรียนกลุ่มต่างๆและสามารถช่วยเหลือได้อย่างตรงจุดผลการสรุปผลการคัดกรอง (แยกตามกลุ่มปกติ กลุ่มเสี่ยง กลุ่มมีปัญหา)
>>>2.3 ส่งเสริมนักเรียน=====กิจกรรมส่งเสริมด้านคุณธรรม
1.ปฏิบัติตนเป็นพุทธศาสนิกชนที่ดีมีศีลธรรม เข้าวัดทำบุญในวันสำคัญทางพุทธศาสนา
2. ส่งเสริมสร้างภูมิคุ้มกันสร้างความอบอุ่นในครอบครัวแก่ตัวนักเรียน เช่นกิจกรรมวันแม่แห่งชาติ กิจกรรมวันพ่อแห่งชาติ เป็นต้น
3.สุขภาพแข็งแรงห่างไกลยาเสพติด อนุรักษ์วัฒนธรรมไทย เช่น กิจกรรมการเรียนมวยไทย เป็นต้น
>>>2.4ป้องกันและแก้ไขปัญหา
1.กิจกรรมราชฑัณเชิงสมานฉัน ผู้ต้องขังกับสังคม
2. เป็นการป้องกันการกระทำความผิดในอนาคตและส่งเสริมจิตสำนึกที่ดีต่อสังคม ในฐานะที่นักเรียนเป็นส่วนหนึ่งของสังคม
>>>2.5 การส่งต่อทางโรงเรียนบ้านใหม่ถาวรได้มีการส่งต่อดังนี้
ส่งต่อภายในโรงเรียนในระดับชั้นเรียน เอกสารประจำชั้น ข้อมูลรายบุคล ฯลฯ
ส่งต่อภายนอกโรงเรียน ดูแลนักเรียนด้านการขอสนับสนุนทุนการศึกษาจากองค์กรภายนอก เช่น อบต.สระขวัญ กาชาดจังหวัดสระแก้ว
6) ครูประจำชั้น หรือโรงเรียนได้จัดระบบดูแล-ช่วยเหลือเด็กกลุ่มเสี่ยงอย่างไรบ้าง เพื่อลดความเสี่ยงในชีวิต(สมัยที่ผมเป็นครูประจำชั้น ผมจะประกาศรายชื่อ “ผู้ช่วยอาจารย์ประจำชั้น” โดยเลือกจากนักเรียนกลุ่มเสี่ยง เพื่อให้นักเรียนเหล่านี้มีโอกาสทำงานใกล้ชิดกับครู มีการประชุมร่วมกันสัปดาห์ละ 1 ครั้ง)
ตอบ ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน เป็นกระบวนการดำเนินงานดูแลช่วยเหลือนักเรียนอย่างมีขั้นตอน พร้อมด้วยวิธีการและเครื่องมือการทำงานที่ชัดเจน โดยมีครูประจำชั้นเป็นบุคลากรหลักในการดำเนินการดังกล่าว และมีการประสานความร่วมมืออย่างใกล้ชิดกับครูที่เกี่ยวข้อง หรือบุคลากรภายนอก รวมทั้งการสนับสนุนส่งเสริมจากโรงเรียน เช่น กิจกรรมเยี่ยมบ้านนักเรียนเยี่ยมบ้านนักเรียน เพื่อเป็นการเข้าไปพบปะพูดคุย สอบถามข้อมูลเกี่ยวกับตัวนักเรียนและสภาพความเป็นอยู่ของนักเรียน เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการช่วยเหลือนักเรียนที่มีปัญหาในด้านต่าง ๆเท่าที่ทางโรงเรียนจะสามารถช่วยเหลือได้ เพื่อทราบข้อมูลเกี่ยวกับตัวนักเรียนเป็นรายบุคคล เพื่อทราบเกี่ยวกับสภาพปัญหาของตัวนักเรียน และจะได้นำข้อมูลในกรณีที่นักเรียนเกิดปัญหามาวิเคราะห์และหาแนวทางช่วยเหลือหรือแก้ปัญหาต่อไป
7) โรงเรียนมีการพัฒนารายวิชา(วิชาเลือก/วิชาเพิ่มเติม) ที่เกี่ยวข้องกับ การควบคุมอารมณ์ การพัฒนาบุคลิกภาพ การบริหารจัดการกับปัญหาสุขภาพจิต ฯลฯ หรือไม่(หลักสูตรประเทศสิงค์โปร์ เด็กอนุบาล ต้องเรียนวิชา “การควบคุมอารมณ์”)
ตอบ ทางโรงเรียนจะมีการพัฒนารายวิชา(วิชาเลือก/วิชาเพิ่มเติม) ที่เกี่ยวข้องกับ การควบคุมอารมณ์ การพัฒนาบุคลิกภาพ การบริหารจัดการกับปัญหาสุขภาพจิต โดยจะสอดแทรกเอาไว้ในกิจกรรมของวิชานั้นๆ ให้นักเรียนได้ปฏิบัติ
8) โรงเรียนมีการประเมินมาตรฐานด้าน สุขภาพกาย และสุขภาพจิต เป็นระยะ ๆ อย่างจริงจังมากน้อยเพียงใด
ตอบ มากน้อยเพียงใดนั้นขึ้นอยู่กับโรงเรียนแต่ละพื้นที่หากเป็นโรงเรียนที่เข้าโครงการส่งเสริมและช่วยเหลือเด็กอย่างต่อเนื่องดังเช่น โรงเรียนบ้านใหม่ถาวร จังหวัดสระแก้วก็จะทำการประเมินมาตรฐานด้าน สุขภาพกาย และสุขภาพจิต เป็นระยะๆ อย่างจริงจัง
9) โรงเรียนมีแบบประเมิน/แบบสังเกตภาวะสุขภาพกาย สุขภาพจิตของนักเรียน เพื่อครูประจาชั้น และ พ่อแม่ใช้ในการสังเกต-ประเมินนักเรียนในความรับผิดชอบ หรือบุตรหลานของตนเอง หรือไม่ ฯลฯ
ตอบ มี เพื่อนำมาใช้ในการสังเกตและประเมินนักเรียนว่ามีภาวะสุขภาพกาย สุขภาพจิตเป็นเช่นไร รวมถึงคุณลักษณะประจำตัวของนักเรียนว่าได้ดำเนินการช่วยเหลือ สนับสนุน หรือหาทางแก้ไขได้ต่อไปอย่างไรเช่น ระบบประเมินสุขภาพด้วยตนเองสำหรับนักเรียน เพื่อให้นักเรียน และผู้ที่ใส่ใจดูแลสุขภาพของบุตรหลานโดย สามารถใช้เป็นเครื่องมือในการตรวจสุขภาพของตนเองได้ว่ามีภาวะสุขภาพที่ดี หรือมีความผิดปกติ ตลอดจนมีภาวะเสี่ยงต่อการเป็นโรคหรือความเจ็บป่วยในเรื่องต่างๆ อย่างไร เป็นต้น
การทบทวนคำถาม ดังกล่าวข้างต้น จะทำให้เรามองเห็นสภาพปัจจุบัน-ปัญหา ในการจัดการศึกษาของโรงเรียนหรือของประเทศไทย โดยเฉพาะในเรื่อง การพัฒนาเด็กแบบไม่สมดุล ที่เน้นการพัฒนาด้านวิชาการ มากกว่าการพัฒนา ด้านสุขนิสัย สุขภาพกาย สุขภาพจิต ซึ่งเป็นเรื่องสาคัญ จากการศึกษาแนวคิด เรื่อง The Healthy Classroom Hasting(2006) ได้เขียนถึงปัญหา การบริโภคอาหารไร้คุณภาพ(Junk Food) ปัญหาการเบี่ยงเบนทางเพศ ปัญหาการทำร้ายร่างกายตนเอง ปัญหาการฆ่าตัวตายของเด็ก ฯลฯ ซึ่งปัญหาเหล่านี้ชักจะเข้าใกล้ประเทศเรามากยิ่งขึ้นทุกวัน ยกเว้นเราจะมีการทบทวนสภาพปัญหาเหล่านี้กันอย่างจริงจัง ผมเชื่อว่า จะนำไปสู่การกาหนดยุทธศาสตร์ หรือแนวทางการแก้ปัญหา ที่เป็นรูปธรรม ในโอกาสต่อไปได้อย่างแน่นอน ทางเลือกเพื่อส่งเสริมสุขภาพกายและสุขภาพจิตนักเรียน
อ้างอิง
http://www.skdec.com/bmt/999/page3.html สถาบันสุขภาพเด็กแห่งชาติมหาราชินี สังกัดกรมการแพทย์กระทรวงสาธารณสุข 15 กุมภาพันธ์ 2554 จากคำถามดังกล่าวให้สรุปและตอบลงในบล็อกของนักศึกษา
**********************************************************************************************************************
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น